Tradycje Wielkanocne w innych krajach

Tradycje Wielkiego Tygodnia w różnych częściach świata

Dla ok. 1,7 miliarda katolików i protestantów na świecie w Niedzielę Palmową 28 marca rozpoczął się Wielki Tydzień. Z tym kulminacyjnym okresem kalendarza liturgicznego w różnych częściach globu związane są rozmaite zwyczaje.

W brazylijskich misteriach Męki Pańskiej biorą udział gwiazdy ekranu, w hiszpańskiej Sewilli w Wielki Piątek na ulice wychodzi kilkadziesiąt procesji, a na Filipinach wierni dla okazania swojej wiary dają się krzyżować.

Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim. Sobór nicejski w 325 r. ustalił, że obchodzić się ją będzie w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Dlatego może ona wypaść w okresie od 22 marca do 25 kwietnia. Większość Kościołów prawosławnych, których liczbę wiernych szacuje się na 225-300 milionów, obchodzi Wielkanoc zgodnie z kalendarzem juliańskim, a nie tak jak Kościoły zachodnie – gregoriańskim. W tym roku jednak wszyscy chrześcijanie obchodzą Niedzielę Zmartwychwstania w tym samym czasie.

Podobnie jak w przypadku innych świąt, wiele zwyczajów związanych z Wielkanocą bierze swój początków z tradycji pogańskich. Kolorowo malowane jajka znane były już np. przed pięcioma tysiącami lat w Chinach. Rytuały związane z ogniem występowały w wielu kulturach pierwotnych w związku z nastaniem wiosny lub świętami ku czci zmarłych. We wschodniej tradycji, np. na Białorusi, Ukrainie i w Rosji, znany jest zwyczaj odwiedzania cmentarzy przez całe rodziny. Przy grobach urządza się małe przyjęcia, aby także z przodkami „podzielić się" radością ze Zmartwychwstania Pana.

Na pierwszy ogień pójdzie Szwecja, w których święta Wielkanocne opierają się o kościół ewangelicko-luterański. W kościele tym, święto Wielkiejnocy jest jednym z najważniejszych świąt w roku. Wielki Tydzień rozpoczyna się Niedzielą Palmową, podczas której używane są wierzbowe gałązki. Pojawiają się one nie tylko w domach, ale i w biurach, miejscach pracy. Kolejne dni związane są z wieloma przesądami. Na przykład w Wielki Czwartek Wiedźmy Wielkanocne ruszają na miotłach w kierunku tajemniczego uroczyska zwanego "Blakulla", gdzie słuchały rad Szatana. Aktualnie dziewczęta i chłopcy przebierają się za wiedźmy i składają wizyty sąsiadom. Obdarowują ich specjalnie dekorowanymi na tę okazję kartkami, laurkami i Listami Wielkanocnymi. A w zamian oczekują drobnych podarków. Na stole pojawiają się gotowane jajka. Szwedzi znają zwyczaj malowania jajek, który w niektórych regionach jest dość powszechny. Jednak wzornictwo pisanek nie jest podobne do tego znanego na kontynencie.

Hiszpania

Wielki Piątek to główny dzień tradycyjnych obchodów Wielkiego Tygodnia w Hiszpanii. Słynne są procesje w Sewilli. Tuż po północy na ulice miasta wychodzą najważniejsze pochody: Jezusa Wszechmocnego, Matki Bożej Nadziei i Matki Bożej z bazyliki Macarena. Procesje te już o świcie wracają do swoich kościołów i kaplic, aby zrobić miejsce kolejnym innym procesjom. W Sewilli funkcjonują 52 arcybractwa, z których każde przemierza miasto w osobnym pochodzie. Łącznie posiadają one ok. 100 „pasos”, czyli scen Męki Pańskiej. Wszystkie „pasos”, niesione na barkach, wychodzą w procesji w ciągu Wielkiego Tygodnia.

W Aragonii śmierć Chrystusa zapowiada tradycyjnie bicie setek bębnów. W niektórych hiszpańskich regionach, np. w Kordobie, pali się też tzw. „judasze”.

Brazylia

Uroczyste procesje odbywają się w Wielkim Tygodniu także w Brazylii – w zależności od regionu między Wielkim Wtorkiem i Wielkim Piątkiem. Mężczyźni wychodzą zazwyczaj z kościoła w jednym punkcie miejscowości i niosą z figurą Jezusa dźwigającego krzyż. Kobiety zaś rozpoczynają od innej świątyni podążając za figurą Matki Bożej Bolesnej. W wyznaczonym miejscu, często na głównym placu miasta dochodzi do "bolesnego spotkania Matki z Synem". Tu kapłan wygłasza homilię. Po zakończeniu kazania formuje się jedna procesja z dwiema figurami, w trakcie której odprawiane jest nabożeństwo Drogi Krzyżowej.

Misteria Męki Pańskiej odbywają się w różnych częściach kraju. Od 1992 roku w Wielki Piątek grupa teatralna „Roca Cacacultura” odgrywa sceny męki pańskiej w największej brazylijskiej „faweli” – dzielnicy nędzy – Rocinha w Rio de Janeiro. W 2008 r. przedstawienie obejrzało ok. 10 tys. osób.

Bodaj najbardziej znane misterium, wystawiane od ponad czterdziestu lat, ogrywa się w mieście Nova Jerusalem w stanie Pernambuco. Bierze w nim udział ok. 500 aktorów, w tym znane postaci życia publicznego. W zeszłych latach w rolę Marii Magdaleny wcielała się np. Miss Brazylii Natalia Guimaraes. Cały spektakl podzielony jest na dziewięć scen rozmieszczonych w różnych punktach miasta, a publiczność przemieszcza się wraz z aktorami. Bierze w nim udział kilkadziesiąt tysięcy osób.

Filipiny

W wiosce Cutud 80 km na północ od stolicy Filipin Manili żywy jest zwyczaj dobrowolnego ukrzyżowania w Wielki Piątek. Zazwyczaj poddaje się mu kilkanaście osób. Na kilka godzin przed przybiciem do krzyży półnadzy ochotnicy ubrani w kaptury biczują się bambusowymi prętami i kijami wysadzanymi kawałkami szkła. Mimo dużego stopnia grozy atmosfera jest świąteczna – sprzedawane jest piwo, lody, a nawet pamiątkowe bicze. Prominentni goście mogą oglądać ukrzyżowanie ze specjalnych platform widokowych.

Od lat 60. misterium w Cutud z miejscowej tradycji zmieniło się w atrakcję turystyczną szeroko opisywaną przez media. Ukrzyżowania zaczęto też urządzać w innych częściach Filipin. Kościół katolicki, którego wyznawcami jest ok. 80 procent z prawie 90 mln Filipińczyków, krytykuje krwawą tradycję jako wypaczenie wiary.

Świeca i ogień

Symbolika świecy paschalnej ma bardzo długą tradycję. Znana była ona już w 384 r. we włoskiej Piacennie. W VII wieku świec paschalnych używano we wszystkich kościołach rzymskich. Z tego samego okresu pochodzą znalezione w Hiszpanii pierwsze świece zdobione krzyżem oraz greckimi literami alfa i omega. W Jerozolimie istniał od bardzo dawna, pielęgnowany do dziś, zwyczaj przekazywania światła świecy paschalnej wszystkim uczestnikom nabożeństwa. Świeca wielkanocna – paschał – symbolizuje Zmartwychwstałego Chrystusa i stanowi znak jego obecności. Zapalana jest w Wielką Sobotę na rozpoczęcie liturgii Wigilii Paschalnej przy płonącym ognisku, które poświęca celebrans. Wnosi się ją następnie do ciemnego kościoła, śpiewając „Exsultet" – pieśń pochwalną I wieku wychwalającą „magnalia Dei" – wielkie czyny Boże, których ukoronowaniem jest Zmartwychwstanie.

W Wielką Sobotę w Austrii, Niemczech i częściowo Szwajcarii istnieje zwyczaj zapalania wieczorem „ognia wielkanocnego". Niecą go również mieszkańcy Tyrolu, nawet na liczącym 3200 m szczycie Mittagskogel. W Karyntii istnieje zwyczaj przekazywania „ognia wielkanocnego" z domu do domu.

Jajko

Po podzieleniu się święconym jajkiem w czasie uroczystego śniadania wielkanocnego, w wielu rejonach Europy, zwłaszcza Zachodniej, istnieje zwyczaj rozbijania jaj monetami, rozbijania jajka o jajko albo o czoło. W Meksyku o głowę tłucze się tzw. carcarones – wysuszone skorupki jaj wypełnione konfetti.

Już przed pięcioma tysiącami lat Chińczycy dawali kolorowo pomalowane jajka w prezencie u progu wiosny. Jajko było dla nich symbolem płodności, podobnie jak dla Egipcjan i Germanów. Symboliczną rolę odgrywa jajko również w judaizmie. Obok specjalnych precli jajka przypominają o cyklicznym i ciągle trwającym charakterze życia.

Obdarowywanie czerwonymi kraszankami w Wielkanoc było znane już w pierwszych wiekach chrześcijaństwa w Armenii. Jajka koloru czerwonego, znane do dziś w Kościele prawosławnym, swoją barwą przypominają o żywym, zmartwychwstałym Chrystusie i przelanej przez Niego krwi. Np. w Austrii do I wojny światowej wielkanocne jajka malowano tylko w tym kolorze. Zwyczaj zdobienia jaj różnymi technikami w Kościele tradycji zachodniej sięga przełomu XII i XIII wieku.

Do dziś jeszcze, m.in. na Białorusi, w Słowenii, częściowo też w Austrii i Niemczech zachował się zwyczaj malowania jaj ziołami i pierwszymi pędami zbóż. Na Białorusi i Litwie najbardziej popularną techniką zdobienia jaj jest woskowanie i grawerowanie.

Za czasów cara Aleksandra III (1881-1894) w kręgach arystokratycznych Rosji pojawiła się moda dawania w prezencie jak z kamieni szlachetnych lub porcelany, bogato zdobionych rubinami, diamentami i innymi kamieniami szlachetnymi. W produkcji tych kosztowności zasłynął nadworny jubiler Peter Karl Fabergé. Na jajkowych cackach umieszczał miniatury np. wiejskiej rezydencji carów, czy też portret Piotra Wielkiego na koniu. Te niezwykle bogate „jaja od Fabergé'a" stały się tak słynne, że zostały wystawione w 1900 roku na Wystawie Światowej w Paryżu. Ostatnio te kunsztowne jajka są znowu bardzo modne. Pierwsze „współczesne" jajo Faberé'a, tzw. jajko pokoju, zostało poświęcone Gorbaczowowi i podarowane mu w 1991 r. Do dzisiejszych czasów w różnych krajach świata zachowało się tylko 47 jaj tej firmy. Osiągają one zawrotne ceny. „Zimowe jajko", podarowane w 1913 r. przez cara Mikołaja II jego matce Marii Fiodorownie, sprzedano w 2002 r. na aukcji w Nowym Jorku za 7,94 miliona euro.

Anglicy obchodzą święta w sposób bardzo świecki. Skupiają się na 4 dniach wolnych od pracy. Brytyjczycy robią zakupy i wychodzą do pubów. Jedną z dodatkowych atrakcji jest przygotowanie koszy z przysmakami, które zabiera się ze sobą na wypad do parku czy wyjazd za miasto. W niedzielny poranek dzieci są uszczęśliwiane wielką ilością słodyczy, zazwyczaj maja one formę wielkich jaj wykonanych z czekolady a dodatkowo są jeszcze wypełniane. Ciekawą tradycją jest tzw. Egg Rolling, które polegają na wyścigach jajek. Jajko powinno jak najszybciej dotrzeć do mety z nietkniętą skorupką. Do tego dochodzą występy zespołów ludowych i rozdawanie pieniędzy przez królową w Wielki Piątek, która rozrzuca pensy.

W sąsiednich Niemczech głównym symbolem Wielkiejnocy jest zając, który zostawia jajka. Szukanie wspomnianych jajek, a oprócz nich również małych prezentów i czekoladowych zajączków stanowi świąteczną zabawę, w której uczestniczą wszyscy, bez względu na wiek, biorą udział. Ważną tradycją jest dekorowanie domów świątecznymi drzewkami (gałązki z młodymi, zielonymi listkami, ustrojone kolorowymi, wiszącymi jajkami.), zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku. Tradycją, która zanika jest rozpalanie wielkich ognisk, przy których zbierali się mieszkańcy i żegnali zimę, witając wiosnę.

Włosi w czasie Wielkanocy, postępują zgodnie ze swoim przysłowiem „Natale con tuoi, Pasqua con chi vuoi” czyli „Boże narodzenie spędzaj z rodziną, Wielkanoc - z kim chcesz". Wielu Włochów wyjeżdża na święta, najczęściej odwiedzając południe kraju, gdyż tam jest najcieplej. We Florencji jedną ze świątecznych atrakcji jest sięgająca jeszcze czasów wypraw krzyżowych tradycja, która Włosi nazywają "scoppio del carro". Polega ona na pokazie gigantycznych fajerwerków strzelających ze specjalnego rydwanu ciągniętego przez białe woły. Oczywiście Włosi nie byli by sobą, gdyby święta nie wiązały się z dobrą kuchnią. Głównym dniem jest Wielka Niedziela, którą obchodzi się w domu, a najważniejszym momentem dnia jest obiad, na którym podawana jest baranina lub jagnięcina, (nie tylko zresztą we Włoszech, także w innych krajach śródziemnomorskich). Na stole pojawiają się również plasterki salami i jajka na twardo, na pierwsze danie podaje się barani rosół z pierożkami cappelletti. Ciekawą potrawą jest colomba, czyli gołębica. Jest to leciutka babka drożdżowa przygotowywana z dużej ilości jajek i bakalii, posypana cukrem pudrem.

Wielkanoc w USA obchodzi się nieco inaczej niż w Polsce i tylko w niedzielę. W poniedziałek normalnie idą do pracy. Jeśli chodzi o malowanie jajek to nie ma w USA tradycji dzielenia się nimi między członkami rodziny, podczas świątecznego śniadania. Nie ma też tradycji święconki. Popularnym symbolem Wielkanocy w USA jest nie baranek, lecz królik (Easter Bunny), tradycja wywodzi się z Niemiec i przyszła na kontynent wraz z emigrantami z tego kraju. Wiąże się z czasami pogańskimi i kultem bogini Eastre (stąd angielska nazwa Wielkanocy - Easter) była czczona za pośrednictwem jej ziemskiego symbolu, królika. W poniedziałek, chociaż jest to normalny dzień pracy, w Białym Domu odbywa się tradycyjna, wywodząca się z Anglii, wielkanocna impreza dla 

dzieci: Easter Egg Roll, czyli toczenie jajek po trawnik 

źródło : www.students.pl

http://ekai.pl/wydarzenia/ostatnia_chwila